Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Nieuw fotosynthese instituut in Wageningen
11 oktober 2023 - Nieuws - In 2050 zijn er wereldwijd bijna tien miljard monden te vullen. Dat zijn er twee miljard meer dan nu. Door die explosieve bevolkingsgroei, maar ook door klimaatverandering en verlies van biodiversiteit staat de voedselzekerheid onder druk. Een mogelijke oplossing ligt in het verbeteren van fotosynthese in gewassen. Binnen het nieuwe, onafhankelijke Jan IngenHousz Institute in Wageningen proberen plantenwetenschappers uit verschillende disciplines daarom het geheim van fotosynthese-efficiëntie te ontrafelen. -
Klimaatdoelen 2030 haalbaar door veehouderij en voerproductie aan elkaar te koppelen
11 september 2023 - Nieuws - Door de veehouderij en veevoerproductie in Nederland aan elkaar te koppelen zal de uitstoot van ammoniak (bijna de helft) en broeikasgassen (meer dan een kwart) verminderen, waarmee de nationale klimaatdoelen voor 2030 bijna worden gehaald. Dat is de belangrijkste conclusie van een onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science of The Total Environment. In dit onderzoek bepaalt de hoeveelheid voer die kan worden geproduceerd hoe groot de veestapel is. -
Klimaatimpact van Nederlandse vleesvarkens is sinds 1990 verminderd met 46%
8 september 2023 - Nieuws - Een uitgebreide trendanalyse van de Nederlandse varkenshouderij toont een verlaging van broeikasgasemissies per kilogram levend gewicht sinds 1990. Wageningen Livestock Research voerde in samenwerking met Blonk een grondige levenscyclusanalyse (LCA) uit, waarin de broeikasgasemissies tussen 1990 en 2020 werden berekend. In deze analyse werd een groot deel van de varkenshouderijketen geanalyseerd, vanaf de opfok van de zeugen tot en met het vleesvarkensbedrijf. De analyse toonde een reductie van broeikasgasemissies per kilogram levend gewicht van 46%. -
WUR werkt met zuivelketens aan 50% lagere footprint van melk
11 juli 2023 - Nieuws - De zuivelketens van Unilever met Ben & Jerry’s en Cono Kaasmakers en van Nestlé met Vreugdenhil Dairy Foods werken elk met hun eigen programma aan een ambitieus doel: verlaging van de carbon footprint van melk met 50% in 2030. Deze ketens starten samen met WUR een vier jarig publiek private samenwerking (PPS) ‘Low Carbon Dairy’ waarin vragen worden beantwoord zoals: met welke maatregelen kun je zo ver komen? Hoe kom je tot een goed plan, ook voor verschillende bedrijfstypen? Wat betekent dit voor economie en andere duurzaamheidsthema’s? -
CropXR officieel van start met NWO-bijdrage van €15 miljoen
6 juli 2023 - Nieuws - De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) draagt 15 miljoen euro bij aan een onderzoeksprogramma van CropXR naar ‘slimme veredeling’ voor weerbare gewassen. Het NWO-besluit is het startsein voor het nieuwe Nederlandse instituut, dat plantenbiologie, simulatiemodellen en kunstmatige intelligentie gaat integreren in ‘slimme veredelingsmethoden’ om gewassen beter bestand te maken tegen klimaatverandering en minder afhankelijk van gewasbeschermingsmiddelen. Wageningen University & Research (WUR) is partner en deelnemer van CropXR. -
Droge zomer 2022 zorgt voor lagere grasopbrengsten
5 juli 2023 - Nieuws - In 2022 haalden de Koeien en Kansen-bedrijven gemiddeld 2000 kg droge stof minder gras per hectare van hun land dan in 2021. De lagere grasopbrengst kwam vooral door het neerslagtekort in grote delen van het land. Gemiddeld bleef de maïsopbrengst ongeveer gelijk aan de opbrengst van 2021, al zagen we tussen de bedrijven wel grote verschillen. -
Genoeg kansen voor biodiversiteit
30 juni 2023 - Nieuws - Biodiversiteit is een belangrijk aandachtspunt in Koeien & Kansen. Waar liggen kansen en mogelijkheden om te werken aan het vergroten van de biodiversiteit van bedrijven en hoe kunnen we die op waarde zetten?
-
WUR hofleverancier van kennis
22 juni 2023 - Nieuws - Woensdag 21 juni kreeg Marion de Vries van Wageningen University & Research de gelegenheid hofleverancier te zijn in kennis over een duurzame landbouw. De koningsparen van Nederland en België bezochten samen met een delegatie Belgische en Nederlandse ministers het Climate Tech Forum in Brussel. Daar gaf De Vries een pitch over het Europese project ClieNFarms. -
Biologische landbouw: beter voor natuur en klimaat
22 juni 2023 - Nieuws - Omschakeling naar meer biologische landbouw in Nederland leidt tot een substantiële reductie van broeikasgassen, nitraatuitspoeling en ammoniak per hectare en draagt zo bij aan een toekomstbestendige landbouw en betere natuur. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Het perspectief van biologische landbouw’ van WUR. Wel zijn de milieuprestaties van biologisch per kilo product vaak minder gunstig dan regulier, omdat de productie afneemt. Het stimuleren van de vraag naar biologische voeding is cruciaal om de groei van het areaal biologische akkerbouw en zuivel in Nederland mogelijk te maken, stellen de onderzoekers. -
Landelijke omslag naar Beter Leven 1 ster: Goed voor dierenwelzijn, impact op milieu diffuus
13 juni 2023 - Nieuws - In 2021 besloten de supermarkten in Nederland dat het hele versschap voor kippenvlees (vleeskuikenvlees) binnen twee jaar zou worden vervangen door vlees van vleeskuikens die worden gehouden volgens het keurmerk Beter Leven keurmerk 1 ster (BLk1*). Dit besluit verandert het aangezicht van de Nederlandse vleeskuikenhouderij. De verwachting is dat hierdoor het merendeel van de vleeskuikens in Nederland volgens dit keurmerk gehouden gaat worden.
Projecten
-
Voorkomen van methaanverliezen uit varkensstallen door dagontmesting en koeling
1 januari 2024 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3 emissie
1 januari 2024 - Project - Reductie van de methaanemissie kan bereikt worden via een geïntegreerde voer- en diergerichte aanpak. De productie van enterisch methaan wordt voor een groot deel beïnvloed door voerstrategieën en door sturing van het (pens)microbioom. Dit projectplan onderzoekt het spoor van microbioom en de beïnvloeding daarvan via diermanagement. -
SENSE project: Synergiën in geïntegreerde systemen
1 januari 2024 - Project - In hoeverre kunnen geïntegreerde gewas-veehouderij-bosbouwsystemen (agroforestry) een deel van de oplossing zijn voor de klimaat- en biodiversiteitscrises? Het SENSE-project ontwikkelt scenario's voor de circulariteit van landbouwbedrijven en evalueert hun (i) potentieel voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, (ii) veerkracht, met behulp van probabilistische risicoanalyse, en (iii) neveneffecten op andere maatschappelijke doelen. -
Low Carbon Dairy: samenwerken aan 50% lagere footprint in zuivelketens
10 juli 2023 - Project - Wageningen University & Research werkt in de vierjarige Publiek-Private Samenwerking (PPS) Low Carbon Dairy aan het verlagen van de carbon footprint van melk met 50% in 2030. Dit doen we samen met de zuivelketens van Unilever met Ben & Jerry’s en CONO Kaasmakers, en Nestlé met Vreugdenhil Dairy Foods. Ook mengvoerbedrijven (Agrifirm, ForFarmers en De Heus) en Duynie (leverancier co-producten), Lely (robots en datasystemen voor melkveebedrijven) en Rabobank doen mee. -
Meetcampagne emissiefactoren referentiestallen, onderdeel voorbereiding
1 januari 2023 - Project - Het ministerie van LNV heeft op 25 mei 2020 nieuwe stalinnovatie-regelingen uitgebracht voor de rundveehouderij (melkvee en vleeskalveren), varkenshouderij en melkgeitenhouderij. De regelingen zijn gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe duurzame huisvestingsystemen. Het gaat hierbij om reductie van de uitstoot van methaan, ammoniak, geur en fijnstof, met aandacht voor dierenwelzijn en luchtkwaliteit in de stal door zoveel mogelijk met reducerende bronmaatregelen te werken. -
Climate smart cattle breeding
1 januari 2023 - Project - Een lagere CO2-voetafdruk van zuivelproducten is een belangrijk onderdeel geworden van duurzame zuivelproductie. Aangezien methaanemissie van melkkoeien het belangrijkste onderdeel is van deze CO2-voetafdruk, en de Nederlandse landbouw voor de uitdaging staat om de methaanemissies tegen 2030 met 2,1 Mton en nog verder tegen 2050 te verminderen, hebben boeren dringend behoefte aan efficiënte en kosteneffectieve opties om methaanemissies verminderen. Sommige oplossingen om de enterische methaanemissies te verminderen zijn uitgebreid onderzocht; bijv. toevoegingsmiddelen of mestvergisters. -
Klimaatperspectief Nederlandse agroproductie
1 januari 2023 - Project - Het doel van deze PPS is om kennis te ontwikkelen om monitoring van klimaateffecten van Nederlandse Agro & Food productie door bedrijfsleven en overheid beter op elkaar te laten aansluiten. De overheid rapporteert volgens een landenbenadering, het bedrijfsleven via een ketenbenadering. -
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
1 januari 2023 - Project - De Nederlandse melkveehouderij is een weersgevoelige sector. Toekomstige veranderingen in temperatuur en neerslagpatronen, en frequentere en hevigereweersextremen zullen naar verwachting in toenemende mate invloed hebben op bedrijfsprestaties, zowel economisch als milieukundig. Dit raakt niet alleen aan gras- en gewasproductie, maar ook aan diergezondheid, -productiviteit, en -welzijn; prijzen van grondstoffen en zuivel; en bedrijfsvoering (bv. beweiding, bemesting). Door extreme droogte en hitte in recente jaren is klimaatverandering en de noodzaak tot aanpassing van de bedrijfsvoering op de agenda gekomen van melkveehouders, en is de tijd rijp voor een meer structurele aanpak in de ontwikkeling naar eenklimaatbestendige melkveehouderij. -
Aanpassing melkveestallen voor minder methaan
1 januari 2023 - Project - Methaanemissie uit mest kan met 75% gereduceerd kan worden. Met dit project willen we een pakket van (combinaties van) technische maatregelen hebben geïdentificeerd en getest waarmee bestaande traditionele melkveestallen met roostervloer kunnen worden omgebouwd om de methaanemissie uit stallen en mestopslagen drastisch te reduceren. -
Mestscheiden in melkveestallen
1 januari 2023 - Project - De PPS 'Mestscheiding in melkveestallen' ambieert het verminderen van broeikasgasemissies en ammoniakemissie in bestaande stallen door snellere (primaire) scheiding van feces en urine en afvoer. Het draagt bij aan de gehele verduurzaming van de melkveesector door ook de apart opgevangen fracties op te waarderen en door praktische integrale oplossingen aan te bieden die rekening houden met welzijn, gezondheid en economie. Daarvoor worden data en kennis van bestaande en vernieuwende systemen in Nederland en het buitenland verzameld.