Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Polderrijst in Nederland: gaat het dit jaar wel lukken?
16 mei 2024 - Nieuws - Zal het dit jaar wél lukken om voor het eerst polderrijst te telen in Nederland? Onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) en Universiteit Leiden gaan het in ieder geval opnieuw proberen. Waar het vorig jaar niet lukte om Nederland rijst te telen, komen de onderzoekers dit jaar nóg beter beslagen ten ijs want ze gaan aan de slag met 32 verschillende rijstsoorten. Deze en volgende week wordt de rijst in Leiden geplant. -
Ammoniakemissie in 2023 gedaald op Koeien & Kansen bedrijven
13 mei 2024 - Nieuws - De ammoniakemissie op de Koeien en Kansen-bedrijven in 2023 bedroeg gemiddeld 55 kg NH3/ha, wat 1 kg NH3/ha lager was dan in 2022. De reductie kwam voornamelijk door een verminderde toediening van drijfmest. Het aangescherpte doel voor 2023 werd gemiddeld net niet gehaald.
-
Onderzoek wijst op beperkte reductie van methaanemissie op Koeien & Kansen bedrijven
8 april 2024 - Nieuws - Een recent onderzoeksrapport duidt de uitdagingen rondom het verminderen van methaanemissies. Uit het rapport ‘Praktijktoepassingen (voer)managementmaatregelen op melkveebedrijven om de methaan- en ammoniakemissie te reduceren’ blijkt dat via voeding en management aanzienlijke vooruitgang geboekt kan worden bij ammoniakemissie. Een mogelijke reductie van maar liefst 30% ten opzichte van 2018 is in principe mogelijk. Echter, het verminderen van methaanemissie uit pensfermentatie blijkt een complexere opgave te zijn. -
Ammoniak en broeikasgassen meten op proefboerderij De Marke
2 april 2024 - Nieuws - Op proefboerderij De Marke van Wageningen University & Research (WUR) meten sensoren de ammoniak- en broeikasgasemissies van melkvee. Het onderzoek moet duidelijk maken of het systeem geschikt is om er milieuvergunningen voor veehouders op te kunnen baseren. Eenvoudig is het niet. -
Nieuw project beoordeelt methaanmitigerende voederadditieven en vetsupplementen
28 maart 2024 - Nieuws - Er is een ambitieus project gestart dat zich richt op de beoordeling van de werkzaamheid van methaan-mitigerende toevoegingsmiddelen en vetsupplementen in de zuivelproductie. Er is dringend behoefte aan betrouwbare schattingen van de werkzaamheid in de landbouwpraktijk en nationale inventarissen. Dit project integreert state-of-the-art modelontwikkeling met gelijktijdige praktijktesten van additieven. -
Koeien & Kansen-deelnemers blijven worstelen met methaanreductie
25 maart 2024 - Nieuws - Het grootste deel van de methaanemissie (CH4) op een melkveebedrijf komt voort uit pensfermentatie, waarbij voeding een cruciale rol speelt. Om inzicht te krijgen in de praktische toepassing van maatregelen die bijdragen aan het beperken van de methaanemissie, worden de Koeien & Kansen-bedrijven al een aantal jaren gevolgd. Echter, het blijkt dat het implementeren van deze maatregelen geen eenvoudige taak is. Soms werken de maatregelen zelfs tegenstrijdig of hebben ze een negatief effect op andere duurzaamheidsthema's -
Experimenteren met toepassen van nitraatresidu
6 maart 2024 - Nieuws - Onderzoekers van Wageningen University & Research hebben op basis van eerder onderzoek bekeken of nitraatresidu een rol kan spelen bij het inschatten van het uitspoelingsrisico van nitraat, en of het kan dienen als een hulpmiddel om de bewustwording van boeren over mineralenmanagement te vergroten. Komend jaar zal hiermee geëxperimenteerd worden op het bedrijf van de familie Oegema. -
Sensortesten leveren eerste succesvolle methaansensor
15 februari 2024 - Nieuws - Om de relatief lage methaanconcentraties in melkveestallen te kunnen meten, worden hoge eisen gesteld aan de meetapparatuur. Tot voor kort was er geen sensor beschikbaar die voor een acceptabele prijs deze lage concentraties betrouwbaar kon meten. Een traject van inventarisatie, testen en validatie door Wageningen Livestock Research heeft nu een eerste sensor opgeleverd die geschikt is voor dit doel. -
Nieuw stikstofbeleid, met emissiebudgetten voor ammoniak en methaan, krijgt vorm
2 februari 2024 - Nieuws - De contouren van een nieuw stikstof- en klimaatbeleid voor de landbouw krijgen vorm, bleek op het landelijk symposium ‘Bedrijfsspecifiek meten stalemissies met sensoren’ op 25 januari 2024 in Ede. In dat beleid werkt de overheid toe naar een nieuw vergunningensysteem waarbij niet maatregelen worden voorgeschreven, maar doelen: zoveel ammoniak en broeikasgassen mag een bedrijf uitstoten. Boeren krijgen alleen een vergunning als ze aannemelijk kunnen maken dat ze binnen het vergunde emissiebudget voor ammoniak en broeikasgassen produceren. -
Meetprotocol emissiemonitoring: nieuwe stap richting doelvoorschrift
25 januari 2024 - Nieuws - Een werkgroep samengesteld uit wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR), TNO, het Vlaams Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch onderzoek (VITO) heeft een nieuw protocol voor emissiemetingen in stallen opgesteld.
Projecten
-
Analyse van trends, variatie en associatie van methaanemissie tussen melkveebedrijven
1 januari 2022 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Verbetering en validatie CO2-productiemodel voor geiten
1 januari 2022 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Nature-based Solutions for Climate Resilient and Circular Food Systems
1 januari 2022 - Project - Op de natuur gebaseerde oplossingen zouden een positieve bijdrage leveren aan de voedselzekerheid bij klimaatverandering. Echter, de kennis die aan deze claim ten grondslag ligt, is versnipperd en onvoldoende aanwezig. Dit project heeft als doel om op de natuur gebaseerde oplossingen beter te begrijpen met oog op voedselsystemen die in gevaar zijn door klimaatverandering. -
Verbetering meetprotocollen voor vaststellen emissiefactoren van stalsystemen in de veehouderij
1 januari 2022 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3
1 januari 2022 - Project - Potentiële reductiemaatregelen via het voer- en dierspoor - De integrale aanpak van methaan en ammoniak in de melkveehouderij, met als doel een geïmplementeerde toepassing van de beoogde reducties in 2030, betekent dat voor het rantsoen de gehele keten van maatregelen en werkwijzen om tot een rantsoen te komen (inkuilen, graslandbeheer, graswinning, kwaliteit, beweiding, bemesting, etc.) onderzocht moet worden. De effecten hiervan in de praktijk zullen worden getoetst op pilotbedrijven en worden gedemonstreerd op demobedrijven, zodat handelingsperspectief aan boeren kan worden gegeven. -
Slimme, toekomstbestendige verdienmodellen voor de akkerbouw
9 juli 2021 - Project - De eisen die door overheid, maatschappij, consument en keten aan de productiewijzen in de land- en tuinbouw worden gesteld, nemen toe, waardoor het verdienvermogen van onder andere akkerbouwers onder druk komt te staan. De grote uitdaging voor de sector is om waardencreatie in de vorm van allerlei ecosysteemdiensten, zoals biodiversiteitsbehoud, klimaateisen en stikstofeisen, te combineren met slimme verdienmodellen, zodat de akkerbouw zowel ecologisch als sociaaleconomisch volhoudbaar zal worden.
Opties daarvoor zijn bijvoorbeeld een herkenbaar onderscheidend(e) product(kwaliteit), slimme nieuwe samenwerkingsvormen, meer ontwikkelruimte, een (andere) betaling voor publieke diensten en/of blockchain in de keten. Die opties en combinaties hiervan worden in dit voorstel verkend en uitgewerkt tot concepten, verdienmodellen, ketenarrangementen en afspraken. -
Fokken tegen methaan
12 april 2021 - Project - De veehouderij staat voor de opgave om de methaanuitstoot sterk te reduceren. Methaan in de veehouderij komt met name vrij uit de koe. Reductie van de uitstoot van methaan is op meerdere manieren mogelijk. Een manier is een gerichte fokkerij. In een door Topsector Agri en Food gefinancierd onderzoek wordt, in samenwerking met FrieslandCampina en CRV, gekeken of het mogelijk is om door een gericht fokprogramma de methaanuitstoot per koe te reduceren. -
Graslandbeheer voor minder methaan en ammoniak
15 januari 2021 - Project - Gras is een waardevol product voor melkkoeien; met zijn energie, proteïne en structuur. Naast de voedingswaarde heeft het nog veel meer functies voor bodem, landschap en het welzijn van koeien. In dit project kijken we naar de functie van gras in relatie tot de reductie van methaan- en ammoniakemissies. -
Methaanreductie uit externe opslagen
1 januari 2021 - Project - In de varkenshouderij en rundveehouderij wordt drijfmest geproduceerd die gedurende langere tijd wordt opgeslagen. Dit gebeurt deels in mestkelders onder de stallen en deels in externe mestopslagen. De emissie van ammoniak uit de externe mestopslagen wordt grotendeels voorkomen doordat deze verplicht zijn afgedekt. De methaan die door vergisting ontstaat in deze mestopslagen, laat zich niet tegenhouden door een afdekking en ontwijkt echter wel naar de buitenlucht, aangezien methaan in tegenstelling tot ammoniak slecht wateroplosbaar is. Om methaanemissie uit opslagen te reduceren zijn dus aanvullende maatregelen noodzakelijk. -
CEDERS
1 januari 2021 - Project - De vorming van broeikasgassen (BKG) op rundveebedrijven wordt sterk bepaald door het voedingsmanagement. Voedingsmanagement en productieomstandigheden verschillen sterk tussen landen, maar een transparante, transnationale aanpak bij het in kaart brengen van BKG-emissies ontbreekt. Om de situatie voor de Nederlandse rundveehouderij op een objectieve wijze in kaart te brengen en te verbeteren, is verfijning en eenduidigheid nodig rondom de berekeningsmethoden voor BKG-emissies. Dit geldt ook voor de internationale positie die de Nederlandse rundveehouderij en het daaraan verbonden bedrijfsleven inneemt. Ook is duidelijkheid nodig rondom de internationale verschillen in de gehanteerde BKG-berekeningsmethodieken en de nationale achtergronden hiervan.