Nieuws

Mineralenexcretie is belangrijk kengetal in KringloopWijzer

Gepubliceerd op
29 november 2016

Een groot BEX-voordeel betekent niet automatisch dat de mineralenefficiëntie van de veestapel ook beter is. De excretie van stikstof en fosfaat per ton geproduceerde melk is daarentegen een betrouwbaar kengetal om de mineralenefficiëntie uit de voeding te beoordelen. Dit blijkt uit een analyse op basis van resultaten uit verschillende projecten over weidegang en KringloopWijzer.

Bij het gebruik van de KringloopWijzer focussen veel bedrijven zich op het voordeel bij BEX (bedrijfsspecifieke excretie)  dat ze kunnen behalen of hebben gerealiseerd.  Dit resultaat vermeldt echter het voordeel ten opzichte van de forfaitaire normen en niet de werkelijke excretie.

BEX-voordeel geeft slechts een verschil aan

In de BEX module in de KringloopWijzer worden de in- en output van stikstof en fosfaat van het vee berekend. De mineralen die het vee opnemen maar die niet gebruikt worden voor de productie van vlees of melk, zitten in de mest. Op deze manier wordt de bedrijfsspecifieke excretie van stikstof en fosfaat berekend. Wanneer deze excretie lager is dan de forfaitaire normen is er sprake van een BEX-voordeel. De veehouder mag met deze bedrijfsspecifieke excretie rekenen in plaats van de forfaitaire. Dit brengt veel (financiële) voordelen met zich mee, zoals het besparen op kosten voor mestafvoer of mestverwerking. Het is dan ook niet verrassend  dat de meeste ondernemers dit als één van de belangrijkste kengetallen van de KringloopWijzer zien.
Het lijkt dan ook een logische conclusie dat een bedrijf met een groot BEX-voordeel efficiënt omgaat met zijn mineralen. Maar is dat ook zo in de praktijk? Een groter BEX-voordeel betekent dat een bedrijf efficiënter is dan forfaitair, maar dit wil nog niet zeggen dat de veestapel van dat bedrijf ook efficiënter is dan bij zijn collega met een lager BEX-voordeel.

Voorbeeld met lage excretie

Een melkveebedrijf dat een hoog ureumgehalte in de melk heeft, zal ook een hoge forfaitaire stikstofexcretie hebben. Wanneer dit bedrijf een BEX-voordeel op stikstof weet te behalen zal de excretie lager zijn. Maar een bedrijf met dezelfde melkproductie met een laag ureumgehalte zal zelfs zonder BEX-voordeel een lagere excretie hebben dan het bedrijf met een hoger ureumgehalte met BEX-voordeel. Een ander voorbeeld is het aandeel jongvee. Een bedrijf met veel jongvee en een groot BEX voordeel, heeft mogelijk een hogere excretie dan een bedrijf met weinig jongvee, dezelfde melkproductie en geen BEX voordeel.

Weidegang en KringloopWijzer

In verschillende projecten zoals ‘KringloopWijzer en Weidegang’ en ‘Kringloopweiden’ worden verbanden gelegd tussen weidegang en KringloopWijzer Deze projecten hebben de krachten gebundeld om meer en betere informatie te kunnen leveren rondom dit onderwerp.  Omdat een groot aantal bedrijven meegenomen kan worden, kunnen we duidelijke verbanden en aanknopingspunten voor verbetering van de resultaten vinden.
Bij de analyse is gebleken dat een groot BEX-voordeel niet altijd een hoge efficiëntie bij de veestapel betekent. Zo hadden bedrijven met meer jongvee per 10 melkkoeien gemiddeld een hoger BEX-voordeel. Maar veel jongvee betekent juist een lagere efficiëntie. Er wordt namelijk wel mest geproduceerd, maar geen melk.  

Excretie per ton melk

Omdat het BEX-voordeel dus niet altijd een goede indicatie geeft van de dierefficiëntie op een melkveebedrijf is een goed excretieresultaat in de KringloopWijzer niet gedefinieerd als BEX-voordeel, maar als excretie van stikstof en fosfaat per 1000 kilogram geproduceerde melk. Op deze manier blijven bedrijven die het forfaitair al goed doen (laag ureum en weinig jongvee), maar geen BEX-voordeel behalen terecht in beeld als efficiënt, omdat de daadwerkelijke efficiëntie van stikstof en fosfaat uit de voeding wordt beoordeeld.

Focus op mineralenexcretie

Door te focussen op de daadwerkelijke excretie per ton melk wordt de efficiëntie van stikstof en fosfaat uit de voeding beter inzichtelijk gemaakt. Een bedrijf met een forfaitair hoge excretie maar ook met een groot BEX-voordeel zal niet langer tevreden naar zijn KringloopWijzer kijken, maar zien dat het beter kan. Met name met de komst van fosfaatrechten zal het niet meer moeten gaan over: “Wat is jouw BEX-voordeel?”, maar over: “Hoeveel melk produceer jij per kilogram fosfaat?”.  Een lage mineralenexcretie per ton melk is het beste kengetal voor een goed resultaat in de KringloopWijzer.